Beter een goede buur dan een verre vriend

In een tijd waarin het zorglandschap in Nederland in razend tempo verandert door o.a. vergrijzing, vergroening, innovatie en een toenemend tekort aan verpleegkundigen, evolueert ook het verpleegkundig beroep. Binnen deze complexiteit van de gezondheidszorg weerspiegelt zich een opvallende paradox: de drang naar controle en het noodzakelijke loslaten. Deze paradox wordt vooral zichtbaar binnen het maakbaarheidsideaal, waarbij we streven naar controle over ziekte en gezondheid. Binnen deze ontwikkeling is de rol van de verpleegkundige van onschatbare waarde. Terwijl de kwaliteit van leven van de patiënt centraal staat, balanceert de verpleegkundige tussen controle en overname, en het loslaten en omarmen van autonomie.

De attractiviteit van het verpleegkundige beroep staat al langer onder druk, en diverse strategieën worden vanuit de literatuur voorgesteld ter bevordering van de attractiviteit. Een van de voorgestelde ideeën in Vlaanderen is het implementeren van functiedifferentiatie via een opleidings-, functie- of zorgladder voor verpleegkundigen.

De bevolking in Nederland vergrijst. In 2015 was 24,5% van de Nederlanders 60 jaar of ouder. De verwachting is dat dit percentage stijgt naar 33,2% in 2050. Naarmate mensen ouder worden, wordt hun veerkracht vaak minder en hun kwetsbaarheid groter. Het merendeel van de kwetsbare ouderen verblijft thuis; een kleinere groep woont in een verpleeghuis. Dit is mede ingegeven door het beleid van de overheid dat gericht is op ‘thuis oud worden’ en wordt weerspiegeld door het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen, dat in 2022 door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is uitgebracht.