Inleiding
Wereldwijd neemt verpleegkundige zorg in de thuissituatie snel toe (1). Deze toegenomen vraag naar wijkverpleging is grotendeels het gevolg van een combinatie van demografische verschuivingen;&ellipsis;
Verkennen van infectiepreventiemaatregelen in de wijkverpleging: een kwalitatieve observatiestudie
Samenvatting
DOEL: Steeds meer oudere cliënten met meervoudige, chronische en complexe aandoeningen hebben wijkverpleegkundige zorg nodig in hun thuisomgeving. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van invasieve procedures en hulpmiddelen. Infectiepreventie vormt dan ook een specifieke uitdaging voor verpleegkundige zorgverleners en cliënten. Dit artikel heeft als doel om de toepassing van infectiepreventiemaatregelen en gerelateerde gedragsfactoren bij zowel verpleegkundigen als cliënten te onderzoeken en om belemmerende en bevorderende factoren van infectiepreventiemaatregelen in de wijkverpleging te identificeren.
METHODE: Een kwalitatief, explorerend onderzoek bij vier zorgorganisaties die wijkverpleging aanbieden in Nederland waarbij participerende observaties de belangrijkste bron van gegevensverzameling vormden, aangevuld met focusgroepdiscussies en semi-gestructureerde interviews. Zestien verpleegkundigen en drie verzorgenden werden tijdens hun werk bij 80 cliënten geobserveerd. Voor de interviews werden 11 cliënten geïncludeerd en voor de focusgroepdiscussies 15 verpleegkundigen en vier verzorgenden.
RESULTATEN: In totaal werden 87 unieke zorgsituaties, gedurende 55 uur, geobserveerd. Daarnaast vonden drie focusgroepdiscussies plaats en 11 individuele semi-gestructureerde interviews met cliënten. Infectiepreventie stond onder druk door onder andere: 1. De specifieke zorgcontext, die meer autonoom, minder gestructureerd, gecontroleerd en voorspelbaar is dan andere zorgsettings; 2. De aanzienlijke variatie en suboptimale uitvoering van handhygiëne en het juiste gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals gezichtsmaskers, isolatieschorten en wegwerphandschoenen; 3. Het veelvuldig gebruik van mobiele communicatieapparatuur in de cliëntomgeving waardoor verpleegkundige handelingen regelmatig werden onderbroken en waarbij de apparatuur niet altijd goed werd schoongemaakt; 4. Versnippering, variatie en tegenstrijdige informatie in professionele richtlijnen en protocollen en de ontoereikende organisatorische ondersteuning bij de implementatie en evaluatie van het infectiepreventiebeleid.
CONCLUSIE: Deze studie laat zien dat de toepassing van infectiepreventiemaatregelen in de wijkverpleegkundige zorg suboptimaal is. Bovendien laat deze studie een aanzienlijke variatie zien met betrekking tot de werkomgeving; de toepassing van handhygiëne; het juiste gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen; de omgang met communicatieapparatuur, en organisatorisch beleid, procedures en ondersteuning. Deze studie heeft daarnaast een aantal belangrijke belemmerende en bevorderende factoren geïdentificeerd die van invloed zijn op de toepassing van infectiepreventiemaatregelen, zoals de werkomgeving, factoren op het niveau van de individuele zorgverlener en het team, cliëntfactoren, en factoren op het niveau van de organisaties.
Trefwoorden: wijkverpleging, thuiszorg, infectiepreventie, handhygiëne, persoonlijke beschermingsmaatregelen