| Wat is bekend? | Wat is nieuw? | Wat is de relevantie? |
| Zorgen voor een patient met ernstige psychiatrische problematiek is een zeer zware vorm van mantelzorg. De mantelzorger, meestal een familielid of belangrijke naaste, heeft een verhoogd risico op psychische en lichamelijke gezondheidsklachten waardoor deze tijdelijk of definitief moet stoppen met het bieden van ondersteuning. Daarom heeft gerichte ondersteuning aan mantelzorgers een hoge prioriteit. | Wij ontwikkelden een interventie waarmee tegemoet gekomen kan worden aan de ondersteuningsbehoefte van deze mantelzorgers. | &ellipsis;
Familieondersteuning in de ggz
Ontwikkeling van een verpleegkundige interventie ter ondersteuning van mantelzorgers van oudere patiënten met ernstige psychiatrische problematiek
Samenvatting
DOEL: Het doel van dit artikel is het beschrijven van het ontwikkelproces van een complexe verpleegkundige interventie om familie en naasten – mantelzorgers – van oudere volwassenen met ernstige psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie, bipolaire problematiek en angst en stemmingsstoornissen, te ondersteunen.
METHODE: Bij de stapsgewijze ontwikkeling van deze interventie is gebruikgemaakt van het Utrechtse model van Van Meijel en collega’s. Dit model adviseert een systematische ontwikkeling van verpleegkundige interventies waarbij gebruikgemaakt wordt van zowel de belevingswereld van de doelgroep de mantelzorger , als de mening van professionals over verantwoorde ondersteuning. In dit artikel wordt beschreven hoe de eerste twee fasen van de drie fasen van het model hebben geleid tot deze complexe verpleegkundige interventie. De ontwikkeling van de interventie maakt deel uit van een groter onderzoeksproject waarin meerdere studies verricht zijn.
RESULTAAT: Het resultaat is een complexe interventie waarmee ondersteuning op maat gegeven kan worden aan mantelzorgers die geen keuze ervaren om te stoppen met de ondersteuning. Deze mantelzorgers hebben een verhoogd risico op geestelijke en lichamelijke gezondheidsproblemen. Zij hebben naast behoefte aan praktische steun en informatie, vooral ook ondersteuning nodig bij psychosociale problemen door gevoelens van verlies en rouw. Deze gevoelens kunnen het gevolg zijn van rolwisseling, eenzaamheid en (sociale) isolatie, entrapment en problemen in hun relatie met de patiënt. De interventie biedt ggzverpleegkundigen een methode waarmee zij tegemoet kunnen komen aan deze behoeften.
DISCUSSIE: Volgens het Utrechtse model van Van Meijel et al. is het exploreren van het perspectief van de klant, in deze studie de mantelzorger, gedurende het ontwikkeltraject van de interventie een noodzakelijke voorwaarde voor een interventie die enerzijds gewaardeerd wordt door mantelzorgers, en waarmee anderzijds ondersteuning geboden kan worden die is afgestemd op de behoefte van de doelgroep. De aandacht voor het perspectief van de mantelzorger heeft ertoe geleid dat deze verpleegkundige interventie uit meerdere methoden bestaat. Naast de praktische steun en informatie bestaat de interventie uit coaching van de individuele mantelzorger door de ggz-verpleegkundige. De focus van de coaching richt zich op het psychosociaal welbevinden en de kwaliteit van de interpersoonlijke relatie tussen de mantelzorger, de patiënt en anderen in de sociale omgeving. In tegenstelling tot veel andere interventies ligt de nadruk derhalve niet alleen op praktische ondersteuning bij het leren hanteren van de klachten en het gedrag van de patiënt.
CONCLUSIE: Het ontwikkelproces van de interventie heeft geleid tot een complexe interventie waarmee ondersteuning op maat gegeven kan worden aan mantelzorgers met een verhoogd risico op geestelijke en lichamelijks gezondheidsklachten. In afwachting van een gerandomiseerde klinische studie is weloverwogen gebruik van de interventie goed mogelijk.
Trefwoorden: Familieondersteuning, mantelzorg, verpleegkundige interventie, ernstige psychiatrische aandoening, specialistische ggz